Dinh Bảo Đại 3

Dinh III tọa lạc trên một đồi thông ở đường Triệu Việt Vương, cách trung tâm thành phố Đà Lạt chừng 2km về hướng tây nam.
Dinh III là tên gọi để chỉ biệt thự nghỉ hè của vua Bảo Đại, vị hoàng đế cuối cùng của triều Nguyễn đồng thời cũng là vị hoàng đế cuối cùng của các triều đại phong kiến Việt Nam.

Dinh III, còn gọi là dinh Bảo Đại, được xây trong khoảng từ năm 1933 đến 1938 là nơi gia đình Bảo Đại sinh sống và làm việc ở thành phố Đà Lạt. Dinh III do một kiến trúc sư người Pháp và kiến trúc sư Huỳnh Tấn Phát thiết kế.
Dinh III nằm giữa rừng Ái Ân, trên đỉnh đồi mà trong dự án chỉnh trang Đà Lạt của Hébrard dành cho dinh toàn quyền. Toàn thể công trình chịu nặng phong cách kiến trúc châu Âu, điển hình là trước biệt điện và sau biệt điện đều có vườn hoa.

Được xây dựng từ năm 1933 gồm 25 phòng, Dinh III là một tòa dinh thự vô cùng trang nhã, gắn mình trong khung cảnh thơ mộng của một đồi thông ở độ cao 1.539m. Sau này khi người Pháp đưa Bảo Đại trở lại nắm quyền từ năm 1948 rồi thành lập “Hoàng triều Cương Thổ” vào năm 1950, nơi đây còn được gọi là Biệt điện Quốc trưởng. Do một may mắn của lịch sử, Biệt điện Quốc trưởng còn được bảo tồn gần như nguyên trạng khiến cho du khách đến đây có thể cảm nhận một bầu không khí vừa trang nghiêm lại vừa gần gũi, ấm cúng của một gia đình hoàng tộc bao gồm: căn phòng làm việc của vua Bảo Đại với những ấn tín quân sự, ngọc tỷ của Hoàng đế, quốc thư, quốc kỳ các nước có quan hệ ngoại giao, tượng bán thân của vua Bảo Đại và vua cha Khải Định, phòng của hoàng hậu Nam Phương, hoàng tử Bửu Long, công chúa Phương Mai , hình ảnh gia đình và những vật dụng thường ngày…

Dinh III là một công trình kiến trúc đồ sộ với mái bằng và các hình khối cân đối nhưng không đăng đối một cách cứng nhắc. Biệt điện có 2 tầng:
Tầng trệt: dùng làm nơi hội họp, yến tiệc, tiếp khách ngoại quốc và quan chức chính phủ Hoàng triều cương thổ. Cửa chính diện rộng khoảng 4m, có sảnh. Trước khi vào tầng trệt là phòng tiếp tân và các phòng làm việc khác.
Bên phải là văn phòng của vua Bảo Đại, thư viện
Bên trái là phòng họp và các phòng làm việc khác.
Phía trong là phòng giải trí.

Điều đáng chú ý là việc thiết kế các phòng làm việc của dinh được gắn với các tiểu cảnh kiến trúc không gian phía trong và ngoài thông với nhau qua các lối đi và cửa sổ kính bằng khung thép, tạo một khung cảnh hài hòa giữa kiến trúc và thiên nhiên. Tại phòng khánh tiết vần còn một kỷ vật là bức tranh đền Angkor Wat do hoàng thân Shihanouk( Camphuchia) tặng cho vua Bảo Đại.
Tầng lầu: Toàn bộ nơi đây dùng cho sinh hoạt gia đình, gồm các phòng ngủ của vua Bảo Đại, của hoàng hậu Nam Phương, của các hoàng tử, công chúa Bảo Long, Phương Mai, Phương Liên, Bảo Thăng. Phía ngoài phòng ngủ vua Bảo Đại là lầu Vọng Nguyệt khá đẹp, dùng làm nơi vua và hoàng hậu ngắm trăng. Do Thái tử Bảo Long được chọn làm người kế vị nên từ năm 1939 phòng của Thái tử được trang hoàng toàn màu vàng.
Vua Bảo Đại có một bà vợ chíng thức là hoàng hậu Nam Phương. Từ năm 1949, khi Nam Phương hoàng hậu đưa các con sang sống và học tập tại Pháp thì Bảo Đại chung sống với 3 thứ phi là Bùi Mộng Điệp, Phi Ánh và Jeny Woong( người Hương Cảng).
Sau khi Bảo Đại qua Pháp sống lưu vong, dinh III là nơi nghỉ mát cao cấp của chính phủ Ngô Đình Diệm và sau này là dinh của Nguyễn Văn Thiệu. Trong nhiều năm, dinh thuộc Ban Tài chính quản trị tỉnh ủy Lâm Đồng và được giao cho Công ty du lịch dịch vụ Xuân Hương quản lý từ giữa năm 2000.